Özel Sektör Öğretmenleri Sendikası – Dertleri Ne Olabilir ki?

Bu cümle beni kalbimden vurdu. Bunu söyleyen bir öğretmen, özel okul öğretmeni. 

Öğretmen dayanışması ismi altında toplumsal medya üzerinden problemlerine tahlil aramak emeliyle bir ortaya gelen bir avuç öğretmenin bir yıl üzere kısa bir müddette beş bin üyesi olan Özel Dal Öğretmenleri Sendikasına dönüşümün kıssası bu. Kendi tabirleri ile “çaresizlik” onları bir ortaya getirdi. 

Öğretmenleri hangi çaresizlik bir ortaya getirdi? Sıkıntıları nedir? Nasıl bir ortaya geldiler? Neler yapıyorlar? Hangi hakları arıyorlar? 

Yıllarca yıllık kontrat ile özel okul öğretmenliği yapmış bir öğretmen olarak öğretmenlerin bir ortaya gelme ve hak arama konusundaki atalete şahsen şahit oldum. Bir müddettir takip ettiğim sendikayı çok merak ettim ve atladım bir Cuma akşamı Kadıköy’deki Özel Dal Öğretmenleri Sendikasına gittim. 

Canla başla öğretmenlik yapan, çocuklarımızı gönül rahatlığı ile teslim edebileceğimiz mesleklerini seven, pırıl pırıl öğretmenlerle karşılaştım. Mis üzere çay kokan, Vişne’nin mırıldanarak ortada dolaştığı, bir tarafta hukukçulardan danışmanlık alan öğretmenlerin, öteki taraftan yeni aktifliklerin hazırlığı yapıldığı, gelene kapının sonuna kadar açık olduğu samimi ve sıcacık bir ortamda buldum kendimi. 

Sendika kurucularından sevgili Ozan Fındık hocam ile sohbet ettik, aklımdaki tüm sorulara yanıtladı. 

Özel okul ve kurumlarda öğretmenlik yapan öğretmenler artık yalnız olmadıklarını bilsinler.

-Bu periyotta herkes geçim kederinde, kimsenin vakti yok. Siz kalkmışsınız Özel Dal Öğretmenleri Sendikası kurmuşsunuz. Diğer işiniz gücünüz mü yok? Burada ne yapıyorsunuz? Nasıl bir ortaya geldiniz? Kaç bireysiniz?

Çaresizlik bizi bu noktaya getirdi. Hiç birimiz profesyonel sendikacı değiliz. Hepimiz etkin öğretmenlik yapıyoruz. Yaşadığımız meseleler üzerinden çok uzun vakittir haklarımızı nasıl arayacağımızın yollarını arıyorduk. Öğretmen dayanışması diye toplumsal medya, Twitter üzerinden faaliyet yürüten bir dayanışma olarak başladı.

Öğretmen dayanışması bir müddet sonra sorun yaşayan herkesin toplanmaya başladığı bir takım olmaya başladı. Türkiye’nin birçok vilayetinden beşerler toplumsal medya üzerinden kümesi tanıdı ya da soruları oldu ve ben bu sorunu nasıl çözerim diye yazdılar. Bu türlü böyle büyümeye başladık ve çok kısa bir mühlet sonra sendikalaşmaya karar verdik.

-Sendika deyince, aklımıza siyasi bir eğilim gelir. Siyasi bir görüşünüz var mı?

Üyelerimizin tek tek siyasi görüşleri elbette var, fakat biz baştan beri şuna dikkat ediyoruz: hiçbir üyenin siyasi görüşünü sendikaya yansıtmaması, öğretmen çabasına katkı sunmak açısından var olması bizim için en temel şeylerden biri. O yüzden çok çeşitli siyasi yelpazede çeşitli bölümlerden üyelerimiz ve yöneticilerimiz var. Birisinin sendikada yönetici ya da üye olması için x görüşüne sahip olması gerekmiyor. Öğretmen olması ve öğretmen meselelerine karşı hassas olması ve çaba etmek istemesi kâfi.

-Yani yalnızca sol görüşe hizmet etmiyorsunuz. 

Hayır, etmiyoruz.

-Kaç üyeniz oldu?

Şu anda resmi üyemiz 4500 ancak fiili üyelerimiz de var, şimdi sigortası olmadığı için katılamayan arkadaşlarımız var, bunlarla birlikte yaklaşık 5000 üyemiz var. 

-Hedefiniz kaç üye?

Hedefimiz bu bölümdeki herkesi örgütlemek. Bugün Türkiye’de 250 bin-300 bin civarında kayıtlı öğretmen var. Her öğretmenin üye olacağı bir sendika haline getirmek, amacımız bu elbette. Öğretmen dayanışmasından teşebbüse dönüştük ve teşebbüsten sonra Türkiye’nin birçok vilayetinde birbirinin hiç daha yüzünü görmemiş beşerler online toplantılar yapıp, birbirlerini tanıdılar, problemlerini tartıştılar, nasıl bir sendika kurmalıyız, bizim bugüne kadar kurulmuş sendikalardan ne üzere farkımız olmalı, nasıl bir yol izlemeli… bunları günlerce, haftalarca tartıştık ve sonra da sendika ortaya çıktı.

-Peki, gaye ne, eğitim kurumları ile problemler ferdi bazda çözülemeyecek durumda mı? Bir öğretmen kuruma karşı kendi hakkını savunamayacak kadar aciz mi?

En başta yaşadığımız meselelere tahlil olmak, öğretmenlerin haklarını alması, yani daha insani bir hayat, daha insancıl bir fiyat için gayret ediyoruz. Cumhuriyet’in kuruluşuyla başlayan öğretmenin o gördüğü bedel bugün öğretmenlik maalesef görmüyor. Yalnızca hak alma sorunu değil, birebir vakitte bir haysiyet gayreti veriyoruz. Öğretmen olmanın tıpkı vakitte diğer bir tarafı ve misyonu da var, gelecek jenerasyonları eğitmek üzere. Biz öğretmenlerin hak ettiği bedeli görmediğini ve mesleğin değersizleştirildiğini gözlemliyoruz. Yani yalnızca ekonomik değil bedel olarak ta mesleğin hak ettiği muameleyi görmesini istiyoruz. Kısaca öğretmenlik mesleğinin prestijini geri vermek istiyoruz.

-Haklardan bahsediyorsunuz, lakin hangi haklar bunlar? Özel Eğitim Kurumları hangi hakları vermiyor öğretmenlerine?

Aslında hala çok az hakkımız var, yasalar biz çok fazla sonlandırıyor. Ancak var olan haklarımızı bile birden fazla vakit kullanamıyoruz. Bir örnek: Yasal olarak 12 aylık kontratlarla çalıştırılması lazım öğretmenlerin, lakin 10 aylık mukavelelerle çalıştırıyor birçok kurum. Onun dışında kırtasiye ödeneği alması gerekiyor öğretmenlerin, lakin birçok kurum kırtasiye ödeneğini vermiyor. İşten çıkarmalarda yahut haklı fesihle ayrılan öğretmenlere kıdem tazminatı vermesi gerektiği durumlarda kurumlar bu tazminatı vermekten kaçıyor. Sigortalar birçok kurumda eksik yatırılıyor. Bugün bile öğretmenlerine hala taban fiyatın altında maaş ödeyen kurumlar var.  Mobbing ve baskı çok fazla. Ve bunu denetleyen, bu mobbing ve baskıyı durdurabilecek bir MEB sistemi da yok. Yasal olarak ta bunu durdurabilecek çok fazla düzenek yok. O yüzden daima kol kırılıyor yen içinde kalıyor. 

-Yeşil pasaport hakkı da bu listede yer alıyor mu?

Yeşil pasaport var elbette. Onun dışında promosyonlar var. Bugün devlette çalışan öğretmenler bankadan bankaya geçince promosyon alıyorlar. Bizde de oluyor değişimler fakat bu promosyon paraları bizde işverenlerin cebine giriyor.

-İş Kanununa nazaran iş kontratları en fazla iki sefer müddetli yapılabiliyor, sonra süresiz mukaveleye dönüşüyor. Özel Okul öğretmenleri her yıl tekrar imzalanan 12 aylık periyodik kontratlar ile çalışıyorlar. Her yıl tamam mı, devam mı tasası yaşıyorlar.  Bu bahiste sendikanın yol haritası nedir?

Biz makul periyodik kontratlarla çalışmak istemiyoruz. İşverenin sene bittiğinde bizi işten çıkarabileceği mukaveleler istemiyoruz. Bunun yerine mukavelelerin birkaç yılla sonlandırılacağı yahut süresiz kontrat olmalı. Bu mevzuyu hazırladığımız taslağın içine dahil ettik. Bakanlığa verdiğimiz taslak içerisinde yer alıyor. 

-Ek ders fiyatları de ödenmiyor artık. Bu mevzuda öğretmenlerin türel bir hakları var mı?

Haftalık 20 saatin üzerinde derse giren öğretmenler ek ders fiyatı almalılar. Tekrar birden fazla kurum bunu maaşın içinde gösteriyor ya da ek ders fiyatlarını vermiyor öğretmenlerin.  Tam bir sömürü cenneti. Eğitimden anlamayan bir sürü işveren, oturmuşlar toplanmışlar ve buradan nasıl kar elde edebiliriz diye düşünüyorlar. Kontrol sistemi çok zayıf, Ulusal Eğitim bu hususta neredeyse kontrol yapmıyor üzere, yaptığı kontrollerde büsbütün danışıklı döğüş halinde geçiyor. 

Biz bugüne kadar yüzlerce dilekçe verdik MEB’e. Verdiğimiz dilekçelerden çok azının sonuçlandığını gördük. MEB bu mevzuda büsbütün savsaklama eğiliminde. Temel meselelerimiz bunlar.

-Bu kadar çok sorunu birebir anda ele almak ve kısa vadede çözmek çok kolay değil. Öncellikle neyi çözmeyi hedefliyorsunuz? En büyük meseleniz nedir?

2014 yılında kaldırılan taban maaşı hakkımız. 2014 öncesi özel okul öğretmenleri devlet öğretmenlerinden aşağı bir maaş alamazdı. 

2007’de yasa değişti ve 2014’te unsur büsbütün kaldırıldı ki özel okulların ve  işverenlerinin yolu açılsın. Ucuz personel olduk. Biz bu taban maaşı tekrar geri getirmek istiyoruz. Aslında bunun için gayret ediyoruz.

Taban maaşın yanı sıra, kıdem ve kıdem ile elde edilen haklardan da mahrum özel okul öğretmenleri, buna örnek tutulan nöbetlerin düzenlemesi üzere. Belirli bir kıdem yılı ve yaştan sonra devlet okulu öğretmenleri nöbetten muaf olurken, özel okullarda çalışan öğretmenlerin bu türlü bir hak verilmiyor. 

Aslında istediğimiz devlette çalışan bir öğretmenle birebir haklara sahip olmak. 

Şimdi şunu söyleyebilirsiniz: öbür mesleklerinde özeli var. Siz niçin istiyorsunuz? Örneğin bir mühendisinde özelde ve devlette olanı var. Eğitim bir iş değildir. Eğitim bir ülkenin siyasetidir birebir vakitte. Gelecek jenerasyonları yetiştiren siyaset burada, eğitimde belirlenir. Bugün ülkenin çok önemli bir nüfusu da özel okullarda, özel kurslarda. Kurs merkezine gitmeyen öğrenci yok üzere. Rehabilitasyon merkezlerine giden binlerce özel eğitim öğrencisi var. Bu öğrencilerin devletteki öğrenciden ne farkı var? 

-Peki, paranın girdiği yerde eğitim olur mu? 

Olur, elbette eğitim olur fakat kar gayesi üzerine okul kurulmamalı. MEB kanunu bile var ve kar maksadı üzerinden eğitim yapamazsınız diyor. Fakat bugün okulların tamamı kar emeli güdüyor maalesef.

-2022’nin sonuna kadar hangi sorunun üzerine gidip çözmeyi hedefliyorsunuz? 

İlk gayemiz taban maaş. Taban maaş yasasını tekrar geri çıkarttırmak. Onun dışında genel olarak öğretmenleri koruyan ve devletle, kamuyla eşit haklara sahip oldukları bir öğretmenlik yasası çıkarılması. 

‘Özel Öğretim Kurumları Kanununun Güncellenmesini Talep Ediyoruz’ 

-Aslında Özel Öğretim Kurumları Kanunun tekrar düzenlenmesi mi kast ediyorsunuz?

Evet, güncellenmesini talep ediyoruz.

Hakların tekrar verilmesi, bir kontrol sisteminin kurulması. Biz de sendika olarak bu denetleme sisteminde yer alabiliriz ve alacağımızı da taahhüt ediyoruz.

-Kuruluşunuzdan bu yana bir yıl geçti. Bu bir yıl içinde neleri başardınız, nasıl bir yarar sağladınız?

Son bir yılda yaptıklarımızı şu halde sıralayabiliriz.

1. Kurum teşhirleri yaptık. Mesela kar tatilinde kurumlara baskınlar yaptık. Bu baskınlarda öğretmenleri kar tatillerinde çalıştıramayacaklarına dair ikazlar yaptık. Bu çok fazla ses getirdi. 

2. Öğretmenler kendi yasal haklarını bilmiyorlardı. Hakları ile ilgili çeşitli bilgilendirme toplantılar, online söyleşiler, Twitter sohbetleri yaptık. Avukatlarla birlikte öğretmenleri bilinçlendirme eğitimleri yaptık. 

3. 50 tane istekli çalışan avukatımız var. Bu sayısı gitgide de büyüyor. Avukatlarımız sendika üyelerimize istekli danışmanlık yapıyorlar. Cuma günleri hukuk komitesi günüdür, merkezimize her öğretmen gelip avukatlarımızdan danışmanlık alabilir. 

4. Merkezimizi kurduk, merkezimiz her gün saat 16.00’dan sonra  açık, kendi içimizde nöbet tertibi oluşturduk. Her gün birimiz açıyoruz merkezi, paklığını yapıyor, çayımızı koyuyor ve konukları karşılıyoruz.

5. Ankara’da büyük bir aktiflik yaptık taban maaş ile ilgili. Sonra da bir basın açıklaması yapmak istedik, lakin polis yapamayacağımızı söyleyince direndik. Öğretmenlerin sesini duyurmak istedik. Maalesef burada şiddete uğradık. Bu da kamuoyunda büyük bir reaksiyon yarattı ve bu da sesimizi daha da çok duyurmamızı sağladı. Tahminen basın açıklaması yapsaydık, sesimiz bu kadar duyulmayacaktı. 

‘Milli Eğitim Bakanlığından Özel Davet Aldık’ 

-Ama öbür yandan da Ulusal Eğitim Bakanlığından özel davet aldınız. 

Evet, bir gün sonra Bakanlıktan davet aldık. Bakan yardımcısı ile görüştük, Özel öğretim kurumları genel müdürüyle görüştük. Kendileri bundan sonra kapılarının bize açık olduğunu belirttiler. Biz de bundan sonra görüşmelerimize devam edeceğiz. 

– Sendika idarede kaç kişi var? 

Genel merkez idaresinde 9 bireyiz.

-Her vilayette temsilciniz var mı?

50’ye yakın vilayette var. Fakat 70 vilayette de örgütlüyüz. Oralarda da üyelerimiz var, ancak şimdi temsilci seçilmemiş. Türkiye ‘de 70 kadar ilde varız. 

İstanbul’da 8 temsilcimiz var. 

-Özel okullar sizi tanıyor mu? Okul idarelerinden sizinle irtibata geçen var mı? 

Elbette… Kendileri geçmedi lakin biz geçtik. Mesela bir öğretmen bir sorun yaşıyor, ya okuldan parasını alamıyor yahut okulda bir haksızlık var, bir öğretmene baskı uyguluyorlar. Öğretmenin meselesini çözmek ismine gidip konuştuğumuz, yazıştığımız birçok yönetici ve okul tanıdık. Onlar da bizi tanımak zorunda kaldı. Bu sayede bugüne kadar tüzel sürece gerek kalmadan 150 öğretmenin fiyatını aldık.  

‘Arabuluculuk Yapıyoruz’

-Yani öncellikle arabuluculuk yaparak sorunu çözüyorsunuz.

Tam da o denli oluyor. Örneğin kurum kırtasiye ödeneğini ödemiyor yahut öğretmenin maaşını geciktirmiş. Biz kurumu arayıp, yasal olarak bunu yapamayacaklarını hatırlatıyor ve uyarıyoruz. Bunu sıradan vatandaşta yapabilir sendika olmasına gerek yok. Lakin kurumsal bir kimlikle gitmek ve konuşmak elbette bir fark yaratıyor. 

‘Siyasi Olarak Bağımsızız’ 

-Özel Dal Öğretmenleri Sendikasının öteki sendikalardan farkı ne?

Bizim sendikanın bence farkı şu:

1. Bürokratik değiliz. Ast üst yok, herkes elinden ne geliyorsa, nasıl katkı sunabiliyorsa onu sunuyor. Geçmiş sendika tecrübelerimize baktığımızda, yapmamamız gerekenler listemiz vardı, bunlardan biri  bürokratikleşmemekti. Bugün birçok sendika sendika ağaları tarafından yönetiliyor. Bunlar çok büyük maaşlar alıyorlar. Biz hepimiz öğretmeniz, bizim buradan rastgele bir maddi çıkarımız yok, olamaz da zati. Amatör bir ruhla yapıyoruz. 

2. Siyasi olarak bağımsız olmak. Elbette bize yanaşan siyasi partiler oldu. Desteklediğini söyleyenler oldu. Dayanakları için teşekkür ettik, fakat biz rastgele bir seçim yatırımı yahut siyasi kamplaşma ve kutuplaşma merkezi ve modülü değiliz. Biz  haklarımızı arayan öğretmenleriz ve bizi bu türlü kabul edin diye daima aralığımızı koruduk.

3. Genç bir takımımız var. 

4. Fikirlere açığız, herkes bir şey üretebiliyor. Burada yaratıcılık değerli.

-Sorunu olmayan öğretmen neden size üye olsun?

Avukatların barosu var, barolu avukat olmanın belirli avantajları var. Biz de tıpkı biçimde sendikamızın yalnızca bir gayret alanı değil, öğretmenin gelişimine katkı sağlayacak bir platform olmasını istiyoruz. Mesela yakında drama eğitimleri olacak. Öğretmenin gelişimini destekleyecek, tecrübe ve bilgi paylaşımı yaparak kendini geliştirebilecekleri bir yer burası. Soğuk gri bir sendika değil, yaşayan nefes alan hayat bulan, öğretmenin burada kendini geliştirebildiği de bir yer. 

-Öğretmenler nasıl üye olabilirler?

E-devletten üye olunuyor.

‘Sendika Üyeliğinizi Kimse Göremez’

-Öğretmenin üye olduğunu çalıştığı kurum görür mü?

Üyeliğinizi siz kendiniz söylemediğiniz sürece kimse görmüyor. E-devlet üzerinden yapılıyor kayıt. Siz açıklamadığınız sürece kimse sizin sendika üyeliğinizi açıklayamaz. Aslında KVKK buna mahzur. Sendikal üyeliği ne sendika açıklayabilir ne de kurum sendika üyeliğini soramaz ve sorgulayamaz. 

-Öğretmen çalıştığı kuruma sendika üyesi olduğunu söylemeli mi? 

Öğretmenlerin şöyle dehşetleri vardı: Sendikalı olursam beni işten atarlar. Biz şunu gördük: kurumun öğretmenin sendikalı olduğunu bilmesi, öğretmene avantaj sağlıyor. Sendikalı olmak işten atılmayı engelliyor. Yani senin etrafında görünmez bir halka, bir kalkan oluşturuluyor. Patronlar, işverenler sendikalı öğretmenlerden çekiniyorlar. O yüzden öğretmenin sendikalı olduğunu söylemesinde hiçbir sakınca yok. Sendikalı olmak anayasal bir hak, Anayasa’nın 54. Unsur. TCK’nın 181. ve 182. hususları yeterince de sendikadan çık yahut sendika değiştir üzere bir telkinde bulunursanız, 1-3 yıl ortası ağır mahpus cezası alabilirsiniz. 

-Sendika aidatı ne kadar?

Zorunlu bir kesintimiz yahut aidatımız yok, fakat her üyemizin katkı sunabileceği ölçüde katkı sunmasını istiyoruz. Alt limitimiz 50 TL. Ancak bunu kimseden zarurî kestiğimiz bir sistem yok, çünkü öğretmenlerimiz çok düşük fiyatlarla çalışıyorlar. Burada büsbütün gönüllülük temel.

Ankara’daki aktiflikte göz altına alınmış. “Taban maaş etkinliğinde tatsız bir deneyim yaşadım, ama bu sayede kamuoyunun dikkatini çektik ve sesimizi duyurabildik.” diyor İrem. 

Instagram

Twitter

Web

Mail: [email protected]